Volgens archeologische gegevens woonden hier reeds vóór onze tijdrekening mensen. Op Pontrave was de belangrijkste Gallo-Romeinse nederzetting van het Land van Waas. Later zijn de Merovingers hier geweest; dat bewijzen de voorwerpen welke opgegraven zijn op de Frankische begraafplaats in de omgeving van de Heidekapel. In de vroege middeleeuwen is er voor het eerst spraak van Waesmonasterium in een charter uit 1019 van de St.-Baafsabdij te Gent waarin de plaats zo wordt genoemd. Aan die naamgeving zal het Wase-munster of klooster Hoogendonck wel niet vreemd geweest zijn.

In 1197 vindt de stichting van de abdij van Baudelo plaats. Rond dit tijdstip begon de versnippering van het 17.912 hectaren groot grondgebied van Waesmonstre. In 1117 was de parochie Kemseke zelfstandig geworden. In 1217 was de beurt aan Sinaai en Sint-Niklaas. Andere gemeenten volgden, zodanig dat de bakermat van het Land van Waas tot 3.202 hectaren werd verkleind.

In de middeleeuwen waren er verschillende heerlijkheden waarvan de bijzonderste waren: Pontrave, Den Roden, Sombeke, Pots, Ten Ryen en Ter Sprees. Oude plaatsnamen en wijken dragen de namen: Baverick, Bonte Koe Bookhamer, Bouchout, Bulck, Damsakkers, Dommels, Duizendappels, Ham, Hert, Heiken, Hollandsemolen, Heidekapel, Hooierzele, Ketel, Kelderbos, Koolputten, Kuil, Patotterij, Schreiberg, Rodendries, Ruiter, Ware-slage, Weiman, Wortel, Heesdonk en 't Gezuig. Het door de natuur rijk bedeelde Waasmunster is nu ten noorden doorsneden door de nieuwe E3. Bij de aanleg daarvan in 1969 werd op de Patotterij tot een 10-tal meters diep gegraven. Op een diepte van circa 7 meter is een grondlaag bloot gelegd waarin overvloedig haaieri-tanden en beenderen van walvisachtigen, dolfijnen, pot-vissen en andere zijn gevonden. De zee heeft dit alles, tienduizend jaar geleden op die plaats achtergelaten. In het laag gelegen gedeelte van het grondgebied is er de kwijnende rivier de Durme met haar nog rustige en aantrekkelijke vallei. De bezoedelingen dringen ook hier zoals overal binnen, echter is er natuur en groen genoeg om het slechte af te grendelen.

Die natuurlijke weldaden moeten de 7500 inwoners trachten te bewaren en gaaf te houden.