Le premier recueil de photos de grand format relatives à la traction vapeur aux chemins de fer belges fit mouche. Le second, qui sortit de presse en 1987, rencontra le même succès. Il n'est donc pas étonnant que l'éditeur Blanchart marqua son accord pour la réalisation d'un troisième ouvrage traitant du même sujet.

Il faut préciser par ailleurs que ces trois "livres d'images" répondent à un concept précis de l'éditeur: ils complètent à souhait les ouvrages à caractère historique de mon ami Phil Dambly.

La difficulté des débuts de retrouver des documents datant de la période située entre la Libération de 1944 et le début des années cinquante a été résolue par la collaboration de mes amis britanniques: au cours de leur service militaire effectué en Belgique, ce sont eux qui étaient en première ligne pour photographier tout ce qui roulait alors sur le réseau belge. Mais ils ne s'arrêtèrent pas en si bon chemin : démobilisés, ils revinrent à plusieurs reprises en Belgique pour achever leur "travail", et c'est ce qui rend ce livre particulièrement documenté sur cette période. Aussi, mes remerciements s'adressent-ils en particulier à R.C. Riley qui, outre le fait de m'avoir ouvert tout grand sa collection, m'a fait connaître de ses amis, MM. Wildisch, Shuttleworth, Claydon et Tyler. Mais les remarquables photographies de C.R.L. Coles, datant des années trente, témoignent de ce que les Anglais portaient déjà un intérêt tout particulier aux chemins de fer belges bien avant la Seconde Guerre mondiale. Elles complètent les réalisations de nos photographes belges de l'époque, les frères Van Puyvelde.

Quant aux vues prises au cours de la guerre, nous les devons à notre ami K.J. Harder, décédé il y a quelques mois. Cet Allemand, ingénieur des chemins de fer, réalisa au cours de son séjour forcé en Belgique des vues absolument uniques qui permettront de nous documenter sur cette période obscure de notre histoire ferroviaire. Des remerciements à titre posthume à Karl s'imposent naturellement et, grâce à ses clichés, il restera présent dans la mémoire de tous les amis du Rail.

Comme auparavant, j'ai pu également compter sur la collaboration de longue date de MM.Waldorp (NL), Overbosch (NL), Postma (NL), De Greeuw (NL), Laursen (DK), Paix, Nève, Pastiels, Dambly, Van Puyvelde et Huysman, avec un merci tout particulier à ce dernier qui contrôla la véracité historique des légendes photographiques.

Merci aussi à Freddy Geens, qui vérifia l'emploi correct de la langue néerlandaise et à Michel Van Ussel, qui réalisa la traduction des textes en langue française; enfin, un dernier mot de remerciement à Phil Dambly pour sa supervision générale.


Het eerste fotoboek op groot formaat, over de stoomtractie bij de Belgische spoorwegen, was een voltreffer. Het tweede boek dat in 1987 van de persen rolde was even succesvol. Het verwondert dan ook niet dat de uitgeverij Blanchart dadelijk akkoord ging om nog een derde boek klaar te stomen.

Mijn drie fotoboeken over de Belgische stomers passen uitstekend in het oorspronkelijke concept van de uitgeverij Blanchart. Dit houdt in dat deze boeken verschijnen naast de historische werken van mijn vriend Phil Dambly, en dat beide reeksen bedoeld zijn als een aanvulling op elkaar. De aanvankelijk aanwezige moeilijkheid om foto's te vinden van de periode na de bevrijding in 1944 en het begin van de jaren vijftig werd opgelost door de medewerking van mijn Engelse vrienden. Het zijn zij die tijdens hun legerdienst op de eerste plaats stonden om alles op de gevoelige plaat vast te leggen van wat er toen in België over de sporen rolde. Maar hier hield het niet mee op. Ook na hun demobilisatie kwamen zij meermaals terug om hun fotowerk te vervolledigen, zodat met dit boek ook deze periode op uitvoerige wijze gedocumenteerd kan worden.

Mijn dank gaat dan ook in het bijzonder naar R.C. Riley die niet alleen zijn eigen rijke verzameling voor mij open stelde maar mij ook introduceerde bij zijn spoorwegvrienden, de Heren Wildisch, Shuttleworth, Claydon, Tyler.

Dat de Engelsen ook voor de Tweede Wereldoorlog een grote interesse vertoonden voor de Belgische spoorwegen getuigen de fantastische foto's van C.R.L. Coles uit de jaren dertig. Zij vullen de foto's van onze Belgische fotografen, de gebroeders Van Puyvelde, aan. De opnamen uit de oorlogsjaren hebben wij te danken aan mijn onlangs overleden vriend K.J. Harder. Deze Duitse spoorwegingenieur maakte tijdens zijn verplicht verblijf in België unieke beelden die toelaten deze duistere periode in onze spoorweggeschiedenis te documenteren. Een postume dank aan Karl past dan ook. Dankzij deze opnamen zal hij blijven voortleven in de harten van alle spoorwegvrienden. Zoals steeds kon ik ook op de langjarige medewerking rekenen van de Heren Waldorp (NL), Overbosch (NL), Postma (NL), De Greeuw (NL), Laursen (DK), Paix, Pastiels, Nève, Dambly, Van Puyvelde en Huysman. Een bijzondere dank gaat ook aan de Heer R. Huysman die de fotoonderschriften controleerde op hun historische juistheid, aan Freddy Geens die waakte over het taalgebruik en aan Michel Van Ussel die de vertaling naar het Frans voor zijn rekening nam. Last but not least gaat een dankwoord naar Phil Dambly die de eindcontrole over het ganse werk verrichtte.